Tıkınırcasına yeme bozukluğu (Binge Eating Disorder - BED), kişinin kısa sürede aşırı miktarda yiyecek tüketmesi ve bu durumu kontrol edememesi ile karakterize edilen bir yeme bozukluğudur. Bu bozukluk, genellikle olumsuz duygular, stres ve özgüven sorunları ile ilişkilidir.
Belirtileri
Tıkınırcasına yeme bozukluğu yaşayan kişiler genellikle aşağıdaki belirtileri gösterir:
🔹 Kısa sürede aşırı yemek yeme: Kişi, belirli bir zaman dilimi içinde (örneğin 2 saat içinde) normalden çok daha fazla yiyecek tüketir.
🔹 Kontrol kaybı hissi: Yemek yemeyi durduramama veya ne kadar yendiğini kontrol edememe durumu.
🔹 Fiziksel açlık olmadan yemek yeme: Açlık hissetmeden yemek tüketme eğilimi.
🔹 Hızlı yemek yeme: Normalden çok daha hızlı yemek yemek.
🔹 Rahat hissedene kadar yemek yeme: Aşırı doygunluk hissine ulaşana kadar yemek yeme.
🔹 Yemek sonrası pişmanlık, suçluluk ve utanç: Kişi, aşırı yeme davranışından sonra kendini kötü hisseder, depresif veya kaygılı olabilir.
🔹 Tek başına yemek yeme eğilimi: Sosyal ortamda yemek yemekten kaçınarak gizli yeme alışkanlıkları geliştirme.
Bu belirtiler haftada en az bir kez ve üç ay boyunca devam ediyorsa tıkınırcasına yeme bozukluğu tanısı düşünülebilir.
Tedavi Yöntemleri
Tıkınırcasına yeme bozukluğu, biyolojik, psikolojik ve çevresel faktörlerin birleşimiyle ortaya çıkabilir ve genellikle tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Tedavi yöntemleri şunlardır:
1️⃣ Psikoterapi (Konuşma Terapisi)
- Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Bu terapi yöntemi, sağlıksız yeme alışkanlıklarını belirleyerek, düşünce kalıplarını değiştirmeye ve kişinin yeme davranışlarını kontrol altına almasına yardımcı olur.
- Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT): Kişinin yemekle olan duygusal bağını anlamasına ve daha sağlıklı başa çıkma yolları geliştirmesine yardımcı olur.
- Kişilerarası Terapi (IPT): Kişinin sosyal ilişkilerini ve duygusal durumlarını iyileştirmeye odaklanır.
2️⃣ İlaç Tedavisi
- Antidepresanlar (SSRI’lar): Serotonin seviyelerini düzenleyerek aşırı yeme krizlerini azaltabilir.
- Antiepileptik ilaçlar (Topiramat gibi): Tıkınırcasına yeme ataklarını kontrol etmeye yardımcı olabilir.
- İştah düzenleyici ilaçlar: Kilo kontrolü ve iştah yönetimi için doktor kontrolünde kullanılabilir.
3️⃣ Beslenme ve Diyet Danışmanlığı
- Bir diyetisyen veya beslenme uzmanı eşliğinde dengeli beslenme planı oluşturulabilir.
- Duygusal açlık yerine fiziksel açlık ile yemek yemeyi ayırt etmeyi öğrenmek önemlidir.
- Aşırı diyetlerden kaçınılmalı, sürdürülebilir sağlıklı beslenme alışkanlıkları edinilmelidir.
4️⃣ Yaşam Tarzı Değişiklikleri
- Düzenli egzersiz yapmak, ruh halini iyileştirerek stres ve kaygıyı azaltabilir.
- Stres yönetimi için meditasyon, yoga, nefes egzersizleri gibi tekniklerden faydalanılabilir.
- Duygu günlüğü tutmak, aşırı yeme krizlerinin nedenlerini anlamaya yardımcı olabilir.
5️⃣ Destek Grupları ve Aile Desteği
- Yeme bozukluğu olan kişiler için destek grupları, benzer deneyimler yaşayan bireylerle iletişim kurarak yalnız hissetmemelerine yardımcı olabilir.
- Aile ve yakın çevrenin bilinçlenmesi, kişinin iyileşme sürecini destekler.